Prawomocny wyrok sądu, skazujący na karę pozbawienia wolności, wykonywany jest bezzwłocznie, zaraz po jego uprawomocnieniu. W niewielu ściśle określonych wypadkach istnieje możliwość odroczenia wykonania kary. W każdym z nich wniosek o odroczenie powinien być odpowiednio udokumentowany, a przede wszystkim – właściwie uargumentowany.
Wydany przez sąd wyrok skazujący na karę pozbawienia wolności nie może być kwestionowany i zgodnie z literą prawa wykonywany jest natychmiast. Jednak prawo dopuszcza sytuacje, w których skazany ma możliwość wstrzymania lub odroczenia wykonania kary na określony czas. Odroczenie wykonanie kary może nastąpić nawet kilkakrotnie, jednak sumarycznie okres wstrzymania nie może przekroczyć jednego roku. W tym wypadku również jest odstępstwo – jeśli sprawa dotyczy kobiety ciężarnej lub opiekującej się dzieckiem do trzeciego roku życia. Wydany wyrok zostaje wprowadzony w życie z chwilą, kiedy ustają przeszkody stojące na drodze do odbycia zasądzonej kary.
Sąd rozpatruje wnioski o wstrzymanie wykonania kary, jeśli spełniają one jedno z dwóch kryteriów.
Sąd może przychylić się do odroczenia wykonania wyroku w jednej z dwóch sytuacji. Art. 150 § 1 Kodeksu karnego wskazuje na taką możliwość, jeśli skazany cierpi na chorobę psychiczną lub inną ciężką chorobę, przez którą osadzenie w zakładzie karnym może wiązać się z zagrożeniem jego życia. Kodeks karny nie podaje jednak dokładnie, jakie choroby psychiczne dyskwalifikują natychmiastowe odbycie kary pozbawienia wolności. W tej sytuacji sądy najczęściej występują do biegłych oraz Służby Więziennej z pytaniem, czy dana jednostka chorobowa może być leczona w warunkach penitencjarnych.
Drugą sytuację opisuje fakultatywne odroczenie wykonania kary. Art. 151 mówi o odroczeniu wykonania kary, jeśli miałaby w znaczącym stopniu wpłynąć na życie rodziny lub gdy zakład karny, do jakiego został skierowany skazany, jest przepełniony. Do fakultatywnych powodów odroczenia, na jakie można się powołać we wniosku o wstrzymanie wykonania kary, można wymienić m.in.: konieczność pomocy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, opieka nad osobą niepełnosprawną, utrzymanie rodziny, zakończenie edukacji, ale także zdarzenia losowe.
Wniosek o wstrzymanie wykonania kary może złożyć osoba, wobec której wydano wyrok, ale która nie zaczęła go jeszcze odbywać. W chwili stawienia się w wyznaczonym zakładzie karnym taka możliwość się wyczerpuje. Wówczas skazany co najwyżej może ubiegać się o przerwę w karze. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego wykonawczego – art. 150 oraz art. 151, o odroczenie mogą zabiegać osoby ciężko chore lub borykające się z chorobą psychiczną, kobiety ciężarne i opiekujące się dzieckiem do trzeciego roku życia, a także osoby, których rodziny na skutek osadzenia skazanego w więzieniu miałyby problem z normalnym funkcjonowaniem. Zasądzona kara jest wznawiana w chwili, w której znikają powody umożliwiające wstrzymanie wykonywanie kary lub gdy minie określony przez sąd okres odroczenia.
Prawo to nie przysługuje z kolei osobom skazanym za przestępstwa związane z przemocą, czyli za rozboje i pobicia, a także osobom skazanym z art. 197-20, czyli za przestępstwa na tle seksualnym, jak kazirodztwo, pedofilia czy gwałt. Wnioski nie są również uwzględniane w stosunku do recydywistów i osób, które na popełnionym przestępstwie znacznie się wzbogaciły lub działały w zorganizowanej grupie.
Dla całej sprawy najważniejsze jest poprawne przygotowanie i złożenie wniosku o wstrzymanie wykonania kary oraz podanie argumentów, które sąd uzna za dostateczne. Wniosek składa się do właściwego Sądu Rejonowego lub Sądu Okręgowego, który wydał wyrok skazujący w pierwszej instancji. Ważne, aby wraz z wyżej wymienionym wnioskiem złożyć również wniosek o wstrzymanie czynności zmierzających do osadzenia skazanego na okres potrzebny do rozpatrzenia właściwego wniosku.
Każdy wniosek można podzielić na trzy części. W pierwszej powinny znaleźć się wszystkie dane skazanego wraz z sygnaturami akt sprawy oraz datą i sygnaturą wydanego wyroku. We wstępnej części wniosku należy również przedstawić jego przedmiot – czyli czego i na jakiej podstawie prawnej się domagamy (czy jest to odroczenie obligatoryjne, o którym mowa w art. 150 kkw czy fakultatywne z art. 151 kkw).
Merytorycznie najważniejsza dla sprawy jest druga część, w której musi znaleźć się uzasadnienie dla składanego wniosku. Należy podać wszystkie przyczyny uniemożliwiające odbycie kary pozbawienia wolności oraz powołać dowody, którymi te okoliczności chcemy wykazać. Jeśli jest to choroba, należy dokładnie opisać, w jaki sposób uniemożliwia ona przebywanie w zakładzie karnym i dlaczego nie może być leczona w warunkach więziennych.
Równie ważne jest przygotowanie szczegółowej dokumentacji, zwłaszcza medycznej, potwierdzającej informacje zawarte we wniosku. Może to być dokumentacja szpitalna, umowa o pracę lub inne dokumenty potwierdzające fakty, na które powołujemy się we wniosku.
Najczęściej do zbadania sprawy powołuje się biegłego.
Warto pamiętać, że na decyzję sądu odnośnie wstrzymania wykonania kary można złożyć zażalenie.
Dowiedz się więcej
