Warunki odbywania kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego określa Kodeks karny wykonawczy. W praktyce taka kara jest najłagodniejszą formą kary pozbawienia wolności, ponieważ skazany odbywa ją nie w zakładzie karnym, tylko w jego miejscu zamieszkania . Co jednak w praktyce oznacza dozór elektroniczny i czy każdy może o niego wnioskować?
Pozostanie na wolności w przypadku odbywania kary poza więzieniem, nie oznacza posiadania pełnej swobody i możliwości poruszania się w dowolnym celu czy czasie. wydaniem postanowienia w przedmiocie dozoru elektronicznego, sąd musi zlecić sprawdzenie miejsca zamieszkania, w celu ustalenia, czy spełnia ono wymogi techniczne do zamontowania urządzenia monitorującego obecność skazanego. Harmonogram oraz cel opuszczania lokalu sąd szczegółowo określa w postanowieniu. Najczęściej skazany może opuszczać miejsce zamieszkania w celu wykonywania pracy zarobkowej, korzystania z opieki medycznej, utrzymywania kontaktów z bliskimi, korzystania z zajęć kulturalno-oświatowych oraz dokonywania niezbędnych zakupów.
Osoba odbywająca karę w tym systemie jest przez cały czas kontrolowana poprzez urządzenie elektroniczne – rodzaj bransolety z nadajnikiem GPS oraz urządzenie montowane w domu (swoim wyglądem przypominające router internetowy). Skazany, który ma dozór elektroniczny jest również pod stałą kontrolą kuratora sądowego. Jest to jedna z najlżejszych form kary pozbawienia wolności, pozwalająca w pewnym stopniu zachować dotychczasowy sposób życia, pracę zawodową czy utrzymanie więzi rodzinnych.
Warunkiem skorzystania i złożenia wniosku o dozór elektroniczny jest wyrok sądu skazujący na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku. Dotyczy to również przestępstw skarbowych oraz lub tzw. kar zastępczych. Warunkiem koniecznym ubiegania się o karę w systemie dozoru elektronicznego jest pisemna zgoda wszystkich pełnoletnich osób zamieszkujących wspólnie ze skazanym. Wniosek o dozór elektroniczny może złożyć nie tylko sam skazany, ale także jego obrońca, prokurator, zawodowy kurator sądowy albo dyrektor zakładu karnego, jeśli skazany do niego trafił.
Uzyskanie nadzoru elektronicznego możliwe jest jeszcze przed rozpoczęciem odbywania kary, ale również już w trakcie jej trwania. Jeśli postawa osadzonego w więzieniu oraz jego zachowanie przemawiają na jego korzyść, osoba taka ma możliwość wnioskowania o odbycie rety kary w znacznie lepszych warunkach. Aby tak się stało, osadzony nie może być uznawany za niebezpiecznego lub w znacznym stopniu demoralizującego dla reszty społeczeństwa.
Osoba, wobec której zastosowano nadzór elektroniczny, ma obowiązek przez cały czas nosić nadajnik na nodze lub na ręce oraz mieć zainstalowane w miejscu zamieszkania urządzenie monitorujące. W określonych przez sąd godzinach skazany musi znajdować się w zasięgu tego urządzenia, czyli w domu. Musi także pozostawać w kontakcie z organami nadzorującymi odbywanie kary. Ponadto zawodowy kurator sądowy ma prawo w każdej chwili pojawić się w miejscu zamieszkania osoby odbywającej karę.
Nie każdą karę pozbawienia wolności można odbywać w warunkach domowych z wykorzystaniem nadzoru elektronicznego. Prawo określa grupę osób, które nie mają możliwości skorzystania z tej możliwości. Należą do nich m.in.: recydywiści, osoby przebywające w areszcie, osoby skazane na karę porządkową lub na karę aresztu wojskowego.
Osoba skazana, odbywająca karę poza terenem więzienia, musi pamiętać, że niestosowanie się do obowiązków oraz zasad może skutkować uchyleniem nadzoru elektronicznego. Sąd penitencjarny ma prawo uchylić wydane zezwolenie, jeżeli skazany nie dotrzymuje terminów zgłoszenia się do dozoru lub opóźnia zainstalowanie urządzeń rejestrujących, gdy narusza porządek prawny poprzez popełnienie kolejnego przestępstwa, w tym przestępstwa skarbowego, gdy zostanie skazana na karę aresztu w związku z inną sprawą, albo kiedy jej przerwa w wykonywaniu kary została odwołana. Jeśli zgoda na dozór elektroniczny zostanie uchylona, skazany nie ma powtórnej możliwości o jej wnioskowanie, niezależnie od swojego sprawowania na terenie zakładu karnego.
Dowiedz się więcej
