Powszechna wiedza o podatkach sprowadza się do świadomości istnienia obowiązku ich płacenia. Problem w praktyce pojawia się przy zweryfikowaniu w jakich sytuacjach obowiązek podatkowy powstaje oraz w jakiej wysokości. Każdy z nas wie, że musi zapłacić podatek od towarów i usług (tzw. VAT), podatek dochodowy, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek od darowizn, czy czasami zapominany przez spadkobierców – podatek od spadku. Natomiast, czy ktoś z Państwa zastanawiał się kiedykolwiek, czy należy uiścić podatek od uzyskanego zadośćuczynienia np. związanego z błędem medycznym – a jeżeli tak, to jaka jest jego wysokość?
W swojej dotychczasowej karierze adwokata, nie spotkałem się z sytuacją, aby osoba uzyskująca zadośćuczynienie (np. pacjent) był zatroskany kwestią ewentualnego jego opodatkowania. Nikt z Państwa, po zakończonej sprawie nie zgłosił się do mnie z pytaniem, czy uzyskana kwota powinna być zgłoszona do Urzędu Skarbowego. Oczywiście nigdy nie wykazałem się taką brawurą, aby zakładać, że ta kwestia była dla mojego klienta tak oczywista, że nawet o nią nie zapytał. Dla tych wszystkich z Państwa, którzy czują w tym momencie przerażenie i zastanawiają się czy ich obowiązek podatkowy uległ przedawnieniu, mam dobre informacje – w tym wypadku nie będzie negatywnych konsekwencji podatkowych.
Problemem opodatkowania zadośćuczynienia m.in. z tytułu błędów medycznych, zajął się Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie prowadzonej pod sygn. akt II FSK 2397/15. Co prawda nasza Kancelaria Adwokacka nie brała udziału w tym postępowaniu, ani nie była jego inicjatorem, ale teza wydanego przez Naczelny Sąd Administracyjny orzeczenia jest na tyle ciekawa i przydatna, że postanowiliśmy się podzielić nią z Państwem. W wyroku z dnia 20 września 2017 r. Sąd jednoznacznie stwierdził, że zadośćuczynienia z tytułu uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, przyznane na podstawie kodeksu cywilnego, są zwolnione z PIT (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 września 2017 r., sygn. akt II FSK 2397/15).
Tym samym, Sąd przesądził ewentualne wątpliwości co do konieczności opodatkowania świadczeń uzyskiwanych przez pokrzywdzonych na skutek m.in. błędów medycznych. Jako adwokat, któremu bliskie są sprawy medyczne, pozytywnie oceniam wydane orzeczenie. Ewentualne opodatkowanie świadczeń uzyskiwanych przez pacjentów z tytułu zadośćuczynienia, prowadziłoby w ostateczności do obciążenia tym podatkiem podmiotów medycznych. Sądy ustalając wysokość należnego pacjentowi zadośćuczynienia musiałby uwzględnić należny z tego tytułu podatek – a tym samym obciążać lekarzy i podmioty medyczne jeszcze większymi kwotami. Z drugiej strony, obciążenie tych należności podatkiem, znacznie skomplikowałoby życie pokrzywdzonych i poszkodowanych pacjentów, którzy w wielu przypadkach mogliby nieświadomie narazić się na konsekwencje podatkowe.
adw. Michał Gajda
Kancelaria Adwokacka w Szczecinie
Adw. Michał Gajda, absolwent Uniwersytetu Szczecińskiego, Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył studia podyplomowe z prawa medycznego oraz prawa karnego skarbowego i gospodarczego. W swojej codziennej praktyce zajmuje się obroną w sprawach karnych, w tym o przestępstwa typowo kryminalne, przestępstwa gospodarcze i skarbowe, a także prowadzi obronę lekarzy w sprawach o w tym tzw. błędy medyczne. Jako specjalista od prawa medycznego, reprezentuje podmioty lecznicze z całej Polski, prowadzi szkolenia dla medyków, jest wykładowcą Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, a także uczestniczy w pracach Rady Ekspertów Parlamentarnego Zespołu ds. Medycyny Estetycznej.
