Zapewne każdy, kto nosi się z zamiarem wszczęcia sprawy o rozwód ma świadomość, że pozew rozwodowy jest najważniejszym pismem procesowym w tej sprawie. Przygotowując pozew o rozwód musimy mieć na uwadze, że rolą tego pisma nie jest tylko zainicjowanie sprawy o rozwód, ale przede wszystkim wyznaczenie jej kierunku i ram. To w głównej mierze od treści pozwu – a dokładniej żądań w nim zawartych – zależeć będzie jak przebiegnie sprawa rozwodowa, ile będzie trwać i jaki może być jej wynik. Pamiętajmy także, że tylko pozew niezawierający braków formalnych, może doprowadzić do skutecznego wszczęcia sprawy o rozwód. W związku z tym, jak napisać skuteczny pozew o rozwód?
Przede wszystkim chciałbym przestrzec przed korzystaniem z tzw. „gotowców”, czyli wzorów pozwów dostępnych powszechnie w internecie. Analizowałem wiele tego typu dokumentów, dlatego mogę śmiało stwierdzić, że poziom fachowości niektórych z nich pozostawia wiele do życzenia. Najczęściej osoba sięgająca po gotowy wzór, nie jest w stanie samodzielnie ocenić, czy jest on po prostu fachowy lub czy uwzględnia aktualny stan prawny (przepisy prawa się zmieniają, a wzory umieszczone w internecie najczęściej nie są aktualizowane). Oczywiście znaczna część dostępnych wzorów, w szczególności tych zamieszczonych na stronach internetowych prowadzonych przez profesjonalnych prawników, jest naprawdę bardzo dobra – jednak nadal nie jest pozbawiona jednej najistotniejszej wady! Gotowe wzory są uniwersalne, co oznacza, że nie uwzględniają okoliczności konkretnej (naszej) sprawy. Korzystając z gotowego wzoru, możemy nieświadomie skierować do sądu żądania, które w rzeczywistości nie będą realizowały naszego interesu lub nie będą miały zastosowania w przypadku naszego rozwodu. Dlatego znacznie lepszym rozwiązaniem jest poświęcenie więcej czasu i przygotowanie pozwu rozwodowego od podstaw, z uwzględnieniem okoliczności naszej sprawy, albo zlecenie tej czynności profesjonaliście jakim jest m.in. adwokat.
W pierwszej kolejności małżonek, który chce wystąpić z pozwem o rozwód ustalić musi do jakiego sądu powinien skierować powództwo. Sadami właściwymi rzeczowo do rozpoznania sprawy o rozwód są sądy okręgowe. W większości sądów okręgowych funkcjonują wydziały rodzinne, którym przypisano rozpoznawanie spraw rozwodowych. W przypadku, gdy danym sądzie brak jest takich wydziałów, wówczas sprawami rozwodowymi zajmują się po prostu wydziały cywilne.
Właściwość miejscową sądu w sprawach małżeńskich wyznacza ostatnie miejsce zamieszkania małżonków. Dokładniej rzecz ujmując, pozew o rozwód należy złożyć w sądzie okręgowym, w okręgu którego małżonkowie ostatnio zamieszkiwali, jeżeli jedno z nich nadal tam zamieszkuje lub ma miejsce zwykłego pobytu. W przypadku, gdy brak jest takiego miejsca, pozew o rozwód należy złożyć w sądzie okręgowym właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego.
Przede wszystkim należy oznaczyć strony postępowania tj. nas jako powodów, a małżonka jako pozwanego. Z uwagi na fakt, że pozew jest pierwszym pismem procesowym w jego treści musimy wskazać swój numer PESEL, a także adres korespondencyjny – nasz i pozwanego. Najważniejszym żądaniem pozwu jest żądanie rozwiązania małżeństwa przez rozwodów. W treści tego żądania należy podać datę i miejsce zawarcia małżeństwa, a także numer aktu stanu cywilnego pod jakim zostało zarejestrowane. Zasadą jest, że w wyroku rozwodowym sąd orzeka z czyjej winy doszło do rozkładu pożycia – w związku z tym należy wskazać czy wnosimy o orzeczeniu rozwodu z winy pozwanego, powoda, czy obojga małżonków. Od treści naszego żądania zależeć będzie jakie fakty powinniśmy udowodnić, a także jak bardzo zażyły będzie spór pomiędzy małżonkami. Od tej zasady, przepisy prawa przewidują jeden wyjątek, zgodnie z którym sąd odstępuje od orzekania o winie na zgodny wniosek obojga małżonków. Oznacza, że sąd nie będzie badał kwestii zawinienia tylko w sytuacji, gdy zgodzi się na to każdy z małżonków. Oczywiście odstąpienie od orzekania o winie znacznie ogranicza rozpoznanie sprawy, albowiem sąd bada wyłącznie CZY doszło do rozkładu pożycia, a nie DLACZEGO do tego doszło. W związku z tym, tego typu postępowanie jest znacznie szybsze od rozwodu, w którym sąd musi badać, który z małżonków zawinił.
Jeżeli z małżeństwa stron pochodzą małoletnie dzieci, pozew rozwodowy powinien zawierać dodatkowe elementy dotyczące właśnie dzieci. Wówczas w pozwie rozwodowym należy zawrzeć żądania dotyczące orzeczenia o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi, obowiązku alimentacyjnym, a także kontaktach. Pamiętajmy, że zgodnie z naszymi żądaniami powinniśmy przytoczyć dowody – czy to przemawiające za zasadnością przyznania pełnej władzy rodzicielskiej konkretnemu małżonkowie, czy to w przedmiocie wysokości żądanych alimentów.
Ustawodawca dając prym ugodowym sposobom rozwiązywania konfliktów wprowadził do Kodeksu postępowania cywilnego, obowiązek zamieszkania w treści pozwu informacji, czy strony podejmowały próbę ugodowego zakończenia sporu lub kierowały sprawę do mediacji. Niezamieszczenie oświadczenia w tym przedmiocie stanowi brak formalny pozwu, do usunięcia którego powód będzie wzywany. Taka sytuacja prowadzi do niepotrzebnego wydłużenia czasu koniecznego do nadanie sprawie dalszego biegu.
Składając pozew o rozwód, powód zobowiązany jest uiścić opłatę stałą w wysokości 600 zł. Opłatę należy uiścić na rachunek bankowy sądu lub w jego kasie. W sytuacji, gdy strona powodowa nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych, może starać się o zwolnienie od kosztów składając wraz z pozwem wniosek w tym przedmiocie. Wówczas należy załączyć wypełniony formularz o stanie majątkowym i rodzinnym, zawierający uzasadnienie wniosku o zwolnienie od kosztów.
Adwokat Michał Gajda
Kancelaria Adwokacka w Szczecinie
